ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ

«Η μεταφορά των οστών του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΠΑΤΡΙΣ» ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ 10 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1930

ΕΙΝΑΙ περιττό πιστεύουμε να αναφέρουμε ότι στην πατρίδα μας κατά τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας της, έχουν αναδειχθεί εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, Ήρωες.

Σίγουρα όμως, ένας από τους σπουδαιότερους Ήρωες της πατρίδας μας είναι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο επονομαζόμενος και «Γέρος του Μοριά», που στο άκουσμα και μόνο του ονόματός του, οι Οθωμανοί τρέπονταν σε άτακτη φυγή. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι όταν το 2008 ο τηλεοπτικός σταθμός «ΣΚΑΪ» οργάνωσε ψηφοφορία για την ανάδειξη του «μεγαλύτερου Έλληνα», ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης κατετάγη τρίτος, λαμβάνοντας 84.0007 ψήφους, με πρώτο τον Μέγα Αλέξανδρο, ο οποίος έλαβε 127.011 ψήφους και δεύτερο τον Γεώργιο Παπανικολάου, που έλαβε 103.661 ψήφους.

Ως γνωστόν, ο Αρχιστράτηγος της Ελληνικής Επανάστασης κατά το 1821, γεννήθηκε στις 3 Απριλίου 1770, «την Δευτέρα της Λαμπρής… εις ένα βουνό, εις ένα δέντρο αποκάτω, εις την παλαιάν Μεσσηνίαν, ονομαζόμενον Ραμαβούνι», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στα Απομνημονεύματά του και απεβίωσε στις 4 Φεβρουαρίου 1843 στην Αθήνα, όπου με κάθε επισημότητα ετάφη στο Α’ Νεκροταφείο.

Το Α’ Νεκροταφείο των Αθηνών, παρέμεινε ο τόπος ταφής του Ήρωα για έναν περίπου αιώνα, αλλά την Πέμπτη 9 Οκτωβρίου 1930, σαν σήμερα δηλαδή πριν από ενενήντα δύο (92) ολόκληρα χρόνια, έπειτα από αίτημα που είχε υποβληθεί από την «Αρκαδική Ένωση», τα οστά του τοποθετημένα «εντός σιδηρού κιβωτίου το οποίο (ήταν) κεκαλυμμένον με την ελληνικήν σημαίαν», όπως ανέφερε και ο ημερήσιος Τύπος της εποχής, παραδόθηκαν στους τότε Πρόεδρο και Γενικό Γραμματέα της Ένωσης, Πέτρο Ι. Δεληγιάννη και Κωνσταντίνο Αρ. Ρουμπάνη, για να μεταφερθούν και να ταφούν οριστικά στην Αρκαδική γη και δη στην Τρίπολη.

Το γεγονός της ανακομιδής των οστών του μεγάλου Έλληνα Ήρωα, αποτέλεσε ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός και χιλιάδες Αθηναίοι κατέκλυσαν κυριολεκτικά κάθε σημείο απ’ όπου πέρασε η πομπή, αρχικά το πρωί από το Α’ Νεκροταφείο προς την Μητρόπολη της Πρωτευούσης και ακολούθως το απόγευμα, προς τον Σταθμό Πελοποννήσου, όπου με κατάλληλα διαμορφωμένη αμαξοστοιχία, μεταφέρθηκαν τελικά τα οστά του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στην Τρίπολη.

Σήμερα, σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος, προβαίνουμε σε σχετική αναδημοσίευση των όσων δημοσίευσε η εφημερίδα «Πατρίς» στην 1η, αλλά και στην 7η σελίδα του φύλλου της Παρασκευής 10 Οκτωβρίου 1930.

Το όλο δημοσίευμα είχε ως τίτλο: «Η μεταφορά των οστών του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη», ως υπότιτλο: «Η χθεσινή συγκινητική τελετή» και είχε ως εξής:

{Μετά πολλής σεμνότητος έγινε χθες η μεταφορά την 11ην π.μ, η μεταφορά των οστών του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη εκ του Α’ Νεκροταφείου εις τον ναόν της Μητροπόλεως.

Τα οστά ετέθησαν εντός σιδηρού κιβωτίου, το οποίον κεκαλυμένον με την ελληνικήν σημαίαν, είχε τοποθετηθή εντός του οστεοφυλακίου επί, επί ενός βάθρου, εκατέρωθεν του οποίου έκαιον 4 λαμπάδες με μελανάς ταινίας.

Ολίγον προ της 11ης π,μ, έφθασαν εις το Νεκροταφείον ο δήμαρχος κ. Μερκούρης μετά του Δημοτικού Συμβουλίου, ο πρώην πρωθυπουργός κ. Τριανταφυλλάτος, οι απόγονοι του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, στρατηγοί Κ. και Θ. Μανέττας και ο γερουσιαστής κ. Ι. Μανέττας, ο υποστράτηγος κ. Βλ. Κολοκοτρώνης, η οικογένεια Ψύλλα και άλλοι εκ των αποτέρων απογόνων. Το κιβώτιον με τα οστά ετοποθετήθη τότε υπό των ιερέρων εντός της πολυτελούς εκ ξύλου λάρνακος, μεθ’ ο εψάλη τρισάγιον, παρισταμένων όλων των ιερέων του Νεκροταφείου.

Κατόπιν οι αντιπρόσωποι του Δήμου Αθηναίων ετοποθέτησαν εν μέσω γενικής σιγής και συγκινήσεως των παρισταμένων το κιβωτίδιον με τα οστά εντός πολυτελούς ξύλινης λάρνακος, ήτις έφερεν ωραία ξυλογλυπτικά κοσμήματα και περί τον εις το κέντρον της σταυρόν τα στοιχεία Θ. και Κ.

Ακολούθως οι κ.κ. Μερκούρης, Δεληγιάννης, πρόεδρος της Αρκαδικής Ενώσεως, Μαντζούνης και ο υποστράτηγος κ. Κολοκοτρώνης, βαστάζοντες από κοινού την λάρνακα, μετέφεραν αυτήν εις το αυτοκίνητον του Δημάρχου, του οποίου προηγείτο έτερον αυτοκίνητον με ιερείς.

Η πομπή, με επί κεφαλής τον ιερόν σταυρόν, διήλθε τας οδούς Αναπαύσεως, Αμαλίας, Φιλελλήνων, Ερμού και Ευαγγελιστρίας και έφθασεν εις τον ναόν της Μητροπόλεως, όπου η λάρναξ παραληφθείσα πάλιν παρά των κ.κ.Μερκούρη, Δεληγιάννη, Μαντζούνη και Κολοκοτρώνη, μεταφέρθη εντός του ναού της Μητροπόλεως και ετοποθετήθη επί υψηλού βάθρου, κεκαλυμμένου διά της κυανολεύκου.

Μετά την αναχώρησιν των επισήμων, έλαβε θέσιν πέριξ της λάρνακος η τιμητική φρουρά εκ τεσσάρων ευζώνων του προτύπου τάγματος.

Η απογευματινή τελετή

Το απόγευμα έγινε μετ’ επισημότητος η τελετή της μετακομιδής των οστών του Κολοκοτρώνη, την οποίον παρηκολούθησαν μετά συγκινήσεως χιλιάδες Αθηναίων, συναθροσθέντες εις τον μητροπολιτικόν ναόν και εις τας οδούς εκ των οποίων θα παρήλαυνεν η πομπή.

Την 4.30’ εψάλη η ακολουθία, χοροστατούσης της Ιεράς Συνόδου.

Εις ταύτην παρέστησαν οι πρόεδροι Βουλής και Γερουσίας, η Κυβέρνησις, ο νομάρχης, αι στρατιωτικαί και δημοτικαί αρχαί των Αθηνών και αντιπροσωπείαι των στρατιωτικών σωμάτων.

Μετά το πέρας της ιεράς ακολουθίας έγινεν η παράδοσις της λάρνακος και των οστών του Κολοκοτρώνη υπό του κ. δημάρχου Αθηναίων προς το διοικητικόν συμβούλιον της «Αρκαδικής Ενώσεως».

Παραλαμβάνων τα οστά του Κολοκοτρώνη, ο πρόεδρος της «Αρκαδικής Ενώσεως» κ. Δεληγιάννης, είπε τα εξής:

«Κύριε Δήμαρχε,

Είμαι ευτυχής ότι έλαχεν εις εμέ, ως αντιπρόσωπον της «Αρκαδικής Ενώσεως» των εν Αθήναις και Πειραιεί σωματείων, όπως παραλάβω παρ’ υμών, του άρχοντος του πρώτου Δήμου της Ελλάδος τα σεπτά οστά του γίγαντος της ελληνικής εθνεγερσίας Θεοδώρου Κολοκοτρώνη.

Κατάκοπος εκ των ταλαιπωριών του μεγάλου αγώνος, τον οποίον διεξήγαγεν αισίως μέχρι τέλους, ανεπαύθη τον ύστατον ύπνον εις την αγκάλην της Αττικής γης, την οποίαν η γενέτερια του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη Αρκαδία ευγνωμονεί διά την στοργικήν εις τους κόλπους της διαφύλαξιν του σκηνώματός του.

Ορθώς αναφέρατε κ. Δήμαρχε ότι δεν παριστάμεθα ενταύθα μόνον ως Αθηναίοι και Αρκάδες, αλλ’ ως Έλληνες, επειδή άνευ του ηρωικού κατορθώματος της αλώσεως της Τριπόλεως, υπό του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, ο απελευθερωτικός αγών των προπατόρων ημών δεν θα ευωδούτο και σήμερον ουδείς εξ ημών θα ηδύνατο να παραστή εις την σεμνήν αυτήν εορτήν ως πολίτης ελευθέρου και ισχυρού κράτους διά να αποτίση φόρον ευγνωμοσύνης εις τον πρωτεργάτην της ΕλληνικήςΕπαναστάσεως τον θρυλικόν Γέρον του Μωρηά.

Προ των οστών του υποκλινόμεθα και ημείς ευλαβώς».

Ο λόγος του κ. Δημάρχου

Ακολούθως ο δήμαρχος κ. Μερκούρης είπε τα εξής:

«Η πόλις των Αθηνών αποχωρίζεται σήμερον με συγκίνησιν τα οστά του μεγάλου Έλληνος στρατηλάτου, τα οποία η γη της εκράτησε με σεβασμόν και στοργήν πεί ένα αιώνα.

Η γη του ευτυχούς τόπου, ο οποίος εγέννησε τον Κολοκοτρώνηςν, μας ζητεί και αι Αθήναι παραδίδουν με ευλάβειαν τα εθνικά λείψανα, τα οποία ετίμησαν μέχρι σήμερον το αττικόν χώμα.

Ο Δήμος Αθηναίων είνε υπερήφανος διότι κατά τον διαρρεύσαντα αιώνα εφιλοξένησε τον νεκρόν του μεγάλου πρωταθλητού της Ελληνικής Ελευθερίας. Και αι Αθήναι, ως πρωτεύουσα της Ελλαδος, καταθέτουν πανελλήνιον και αιωνίαν την ευγνωμοσύνην του λαού, ο οποίος ηλευθερώθην εις την λάρνακα του ανδρός, ο οποίος με την σπάθην, με τον νουν και με την ψυχήν του, διήνοιξεν αιματόβρεκτον τον δρόμον της ελευθερίας.

Κατά την σημερινήν ανακομιδήν δεν παριστάμεθα εδώ μόνον ως Αθηναίοι, κατευοδούντες τον νεκρόν, ο οποίος επιστρέφει εις την πατρίον γην του. Παριστάμεθα ως Έλληνες, τέκνα μιας φυλής, η οποία του οφείλει το μέγιστον της υπάρξεώς της, ως φυλής ελευθέρας, τον αποχαιρετούμενεν ως Αθηναίοι και γονυπετούμεν ως Έλληνες, εις την διάβασιν της σορού του».

Το πρωτόκολλον

Το υπογραφέν πρωτόκολλον της παραδόσεως και παραλαβής των οστών του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη έχει ως εξής:

«Εν Αθήναις σήμερον την 9ην Οκτωβρίου 1930, ημέραν Πέμπτην και ώραν 11 και 30’ π.μ. εν τω ιερώ ναώ της Μητροπόλεως Αθηνών, αφ’ ενός ο δήμαρχος Αθηναίων Σπυρίδων Μερκούρης και αφ’ ετέρου ο πρόεδρος της «Αρκαδικής Ενώσεως»Πέτρος Ι. Δεληγιάννης και γενικός γραμματεύς αυτής Κωνσταντίνος Αρ. Ρουμπάνης, προέβησαν εις την παράδοσιν και παραλαβήν της λάρνακος της περιεχούσης τα οστά του στρατάρχου της Εθνεγερσίας του 1821 Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, άτινα φυλασσόμενα μέχρι σήμερον εν τω ενταύθα Α’ Νεκροταφείω, παρεδόθησαν ίνα μεταφερθώσιν εις την ιδιαιτέραν πατρίδα του την Αρκαδίαν προς τον σκοπόν να τοποθετηθώσιν υπό τον εν Τριπόλει ανεγερθησόμενον ανδδριάντα αυτού.

Εφ ω συνετάγη το παρόν πρωτόκολλον και υπογράφεται ως έπεται.

Ο παραδούς Οι παραλαβόντες».

Η πομπή

Η λάρναξ διεκομίσθη και ετοποθετήθη επί κιλλίβαντος πυροβόλου, του οποίου προηγείτο ίλη ιππικού, το πρότυπον τάγμα των ευζώνων και αι φιλαρμονικαί του τάγματος τούτου και του Δήμου, είπετο ετέρα ίλη ιππικού και μετ’ αυτήν τ αυτοκίνητα των επισήμων.

Η πομπή διήλθε διά των οδών Ευαγγελιστρίας, Ερμού, πλατείας Συντάγματος και Σταδίου, ενώ χιλιάδες κόσμου, συγκεντρωθέντος εις τα πεζοδρόμια παρηκολύθει μετά συγκινήσεως την διέλευσιν αυτής.

Η εμφάνισις του κιλλίβαντος μετά τα της λάρνακος ήτο απλούστατη.

Ένας δάφνινος στέφανος ήτο το μόνον στόλισμά του.

Όταν η πομπή έφθασε προ του αγάλματος του Κολοκτρώνη, εσταμάτησε και ετήρησεν εν λεπτόν σιωπής εις ένδειξιν σεβασμού προς τον ηρωικόν στρατηγόν. Δυστυχώς το τελείως ανοργάνωτον της τελετής δεν επέτρεψε να τηρηθή η απόφασις που είχε ληφθή, όπως όλοι οι Έλληνες τηρήσουν το εν λεπτόν της σιωπής και σταματήση επί εν λεπτόν πάσα κίνησις καθ’ όλην την χώραν.

Μετά την συγκινητικήν αυτήν ιεροτελεστίαν, της οποίας οι παριστάμενοι συμμετέσχον μετά κατανύξεως, η πομπή επροχώρησε διά των οδών Σταδίου και Αγίου Κωνσταντίνου και κατήλθεν εις τον σταθμόν Πελοποννήσου, όπου έγινε μετ’ επισημότητος η τοποθέτησις της λάρνακος επί ειδικού βαγονίου στολισμένου με σημαίας και δάφνας.

Το βαγόνιον τούτο, το οποίον παρέμεινε καθ’ όλην την παρελθούσαν νύκτα εις τον σταθμόν, θα προσκοληθή εις την έκτακτον αμαξοστοιχίαν, η οποία αναχωρεί σήμερον την 6,35’ διά την Τρίπολιν.

Διά τη αυτής αμαξοστοιχίας θ’ αναχωρήσουν εις Τρίπολιν και οι επίσημοι, οι οποίοι θα μετάσχουν εις τας εν Τριπόλει εορτάς της Εκατονταετηρίδος.

Ο κ. Πρωθυπουργός αναχωρεί εις Τρίπολιν αύριον την πρωίαν}.

Να σημειώσουμε, τέλος, ότι στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδος, δημοσιεύθηκε και η παρακάτω σχετική φωτογραφία,

με την ακόλουθη λεζάντα: «Η μεταφορά των οστών του Θεοδ. Κολοκοτρώνη. Η φωτογραφία ελήφθη κατά την στιγμήν της σιωπής».

Η 1η σελίδα του φύλλου της Παρασκευής 10 Οκτωβρίου 1930, της εφημερίδος «Πατρίς».

Η 7η σελίδα του φύλλου της Παρασκευής 10 Οκτωβρίου 1930, της εφημερίδος «Πατρίς».

Υ.Γ.: Πηγή για την εύρεση των συγκεκριμένων σελίδων από την εφημερίδα «Πατρίς», αποτελεί το ψηφιακό αρχείο της Βιβλιοθήκης της Βουλής.