ΣΑΝ ΧΘΕΣ: 27 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 537 μ.Χ.
Τα Θυρανοίξια του Ιερού Ναού της Αγίας Σοφίας
ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟ ΤΟΝ Α’
ΣΑΝ χθες, 27 Δεκεμβρίου 537 μ.Χ., πραγματοποιήθηκαν τα μεγαλοπρεπή Θυρανοίξια του Ιερού Ναού της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, από τον Αυτοκράτορα Ιουστινιανό τον Α’.
Στο ίδιο σημείο όπου κτίστηκε ο μεγαλοπρεπής αυτός Ναός, προϋπήρχε ομώνυμος Ιερός Ναός, επί Κωνσταντίνου του Α’ (επί του οποίου ξεκίνησε η κατασκευή του το 324 μ.Χ.) και επί Κωνσταντίνου του Β’ (επί του οποίου ολοκληρώθηκε το 360 μ.Χ.) αντίστοιχα, που καταστράφηκε από μεγάλη φωτιά κατά τη Στάση του Νίκα στις 15 Ιανουαρίου του 532 μ.Χ..
Αμέσως μετά τη Στάση του Νίκα, στις 23 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους, ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός ο Α’, διατεθειμένος να ξοδέψει τεράστια χρηματικά ποσά, ανέθεσε στους μηχανικούς Ανθέμιο από τις Τράλλεις και Ισίδωρο από τη Μίλητο, να κατασκευάσουν έναν νέο μεγαλύτερο Ιερό Ναό, χρησιμοποιώντας πολύχρωμα μάρμαρα κυρίως από τα νησιά των Κυκλάδων, αλλά και ψηφιδωτά από διάφορα μέρη της Ελλάδος, καθώς και της Ιταλίας.
Μέσα σε πέντε χρόνια, οι δύο μηχανικοί κατασκεύασαν τον Ιερό Ναό, που έως και τις ημέρες μας αποτελεί το διασημότερο και χαρακτηριστικότερο σύμβολο της Κωνσταντινούπολης.
Ο Ιερός Ναός ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό ρυθμό της Βασιλικής με Τρούλο και αποτελεί μέγα επίτευγμα των μηχανικών του, οι οποίοι κατάφεραν να τοποθετήσουν στην τετράγωνη στέγη της Βασιλικής, τον κυκλικό τρούλο, ο οποίος μέσω τεσσάρων σφαιρικών τρούλων, καταλήγει να στηρίζεται σε 4 μεγάλους πεσσούς (κτιστούς τετράγωνους στύλους), οι οποίοι απέχουν μεταξύ τους 30 μέτρα.
Βέβαια, είκοσι χρόνια αργότερα και εξαιτίας των σεισμών του 557, ο Θόλος κατέπεσε και ο ανιψιός του Ισιδώρου, ο Ισίδωρος ο νεότερος, κατασκεύασε τον νέο Θόλο, ο οποίος δεσπόζει έως τις ημέρες μας στο ανώτερο σημείο του Ναού.
Ο Ναός έχει μήκος 78,16 μέτρα και πλάτος 71,82 μέτρα κτισμένος στη νοτιοδυτική πλευρά του πρώτου λόφου της Κωνσταντινούπολης, με κατεύθυνση νοτιοανατολικά και αποτελείται από το Αίθριο, τον έξω και κυρίως Νάρθηκα, καθώς και τον κυρίως Ναό, ενώ οι 4εις μιναρέδες προστέθηκαν όταν έγινε μουσουλμανικό τέμενος.
Από τα Θυρανοίξιά του, στις 27 Δεκεμβρίου του 537, έως και την Άλωση της Βασιλεύουσας, το 1453, ο Ιερός Ναός της του Θεού Σοφίας, αποτέλεσε την έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και ο γνωστότερος και εντυπωσιακότερος Ιερός Ναός των Ορθοδόξων Χριστιανών, με εξαίρεση την περίοδο από το 1204 έως το 1261,όπου λειτούργησε ως Ρωμαιοκαθολικός.
Αμέσως μετά την Άλωση της Πόλης το 1453, ο Ιερός Ναός μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος, ενώ το 1934, ο Μουσταφά Κεμάλ τον μετέτρεψε σε μουσείο.
Η Αγία Σοφία έχει επιζήσει από πέντε καταρρεύσεις, από σεισμούς, αλλά και από πολέμους και σύμφωνα με τον θρύλο, όταν πραγματοποιήθηκαν τα Θυρανοίξιά του, ο Αυτοκράτορας Ιουστιανιανός ο Α’, εντυπωσιασμένος από το εκπληκτικό αυτό αρχιτεκτονικό οικοδόμημα, αναφώνησε: «Δόξα τω Θεώ τω καταξιώσαντί με τοιούτον έργον επιτελέσαι. Νενίκηκά σε, Σολομών!», υποδηλώνοντας, έτσι, ότι ο Ιερός αυτός Ναός ήταν ακόμη πιο θαυμαστός από τον αντίστοιχο του Σολομώντα στα Ιεροσόλυμα.
Τα Θυρανοίξια του μεγαλοπρεπούς αυτού Ιερού Ναού, εορτάστηκαν με πολυήμερη πανήγυρη, ενώ ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός διέταξε να σφαγιαστούν και να διανεμηθούν στους φτωχούς, τεράστιες ποσότητες κρέατος από πρόβατα, ελάφια, χοίρους και όρνιθες.
Αξίζει να σημειωθεί τέλος το γεγονός, ότι για την ανοικοδόμηση του Ναού εργάστηκαν πάνω από 10.000 άτομα.
Φωτογραφία του Ιερού Ναού, που κοσμεί, ως δώρο, τα γραφεία του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών.
