ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: «ΙΣΤΟΡΙΚΑΙ ΜΕΛΕΤΑΙ»
«Ο Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος της Κωνσταντινουπόλεως»
ΤΟΥ ΙΑΤΡΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΣΙΤΑΡΑ, ΠΟΥ ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ ΣΤΑ «ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ»
ΣΑΝ σήμερα, το 1928, ιδρύθηκε ο ιστορικός Σύλλογος Κωνσταντινουπολιτών, συμπληρώνοντας έτσι ενενήντα τρία (93) έτη ανεπανάληπτης προσφοράς, όχι μόνο προς τους Κωνσταντινουπολίτες στην καταγωγή συνανθρώπους μας, αλλά και προς το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, ιδιαιτέρως δε αυτό της Καλλιθέας, όπου έχει ανελλιπώς την έδρα του (Δημοσθένους 117) από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του.
Για την μέγιστη πολιτιστική και κοινωνική προσφορά του Συλλόγου – κόσμημα αυτού, μπορείτε φυσικά να ενημερωθείτε εν συντομία μεν, αλλά πολύ εύστοχα και κατατοπιστικά δε, διαβάζοντας το καταπληκτικό κείμενο που συνέταξε το μέλος και πρώην Πρόεδρός του κ. Λεωνίδας Κουμάκης και το οποίο αναρτήσαμε το περασμένο Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2021.
Σαν σήμερα, λοιπόν, το πρωί της Κυριακής 29 Ιανουαρίου 1928, πραγματοποιήθηκε η πρώτη Γενική Συνέλευση του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών στο 4ο Δημοτικό Σχολείο (Δημοτικό Σχολείο Αρρένων τότε) της πόλης μας και εκεί υπογράφεται από τους συμμετέχοντες το ιδρυτικό κείμενο.
Εμείς, για τον λόγο αυτό, αναδημοσιεύουμε μία εκπληκτική ιστορική μελέτη που συνέταξε ο εμβληματικός πρώτος Γενικός Γραμματέας, Αντιπρόεδρος και μετέπειτα Πρόεδρος του Συλλόγου, Ιατρός με πολυποίκιλη προσφορά, Απόστολος Σιταράς στην δεκαπενθήμερη τοπική εφημερίδα «τα Χρονικά της Καλλιθέας», στο φύλλο της Παρασκευής 26 Οκτωβρίου 1949. Η μελέτη μάλιστα αυτή, δημοσιεύθηκε λίγες ημέρες μετά τον αιφνίδιο θάνατό του και τίτλος της ήταν «ο Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος της Κωνσταντινουπόλεως», συνεχιστής του οποίου είναι ο Σύλλογος Κωνσταντινουπολιτών. Διαβάζοντας και μελετώντας την, «αντλούμε» πολύτιμες πληροφορίες, όχι μόνο για τη πολυποίκιλη δράση που ανέπτυξε ο Ελληνικός Φιλολογικός Σύλλογος της Κωνσταντινουπόλεως, αλλά και για τον τρόπο ίδρυσης του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών.
Ολόκληρη η άκρως ενδιαφέρουσα, κατά την ταπεινή μας γνώμη, μακροσκελής αυτή μελέτη, έχει ως ακολούθως:
{Κατά τον Μάρτιον του 1861 συνήλθον ομογενείς τινες, φίλοι των γραμμάτων, εις την εν την οδώ Μπουγιούκ Παρμάκ-καπού ξυλότευκτον μικράν οικίαν του Σπυρίδωνος Μαυρογένους πασά και συνεσκέφθησαν περί συστάσεως φιλολογικού κέντρου, εις το οποίο έδωσαν κατ’ αρχάς την επωνυμίαν «φιλολογική εταιρεία».
Ο αριθμός των συνελθόντων εις την πρώτην αυτήν συνέλευσιν ανήρχετο εις «επτά» και χαριεντικώς επωνόμαζον εαυτούς «η εταιρεία των επτά». Τα μέλη ταύτα αργότερον ηυξήθησαν εις 26 και γενομένης και δευτέρας συσκέψεως εν τη οικεία του Γ.Χ. Κων/νίδη κειμένη εν τη οδώ Αγά Χαμάμ, όπου σήμερον η Ελ. Πρεσβεία, απεφασίσθη οριστικώς η ίδρυσις του Σωματείου τούτου, το οποίον μετωνομάσθη «ΣΥΛΛΟΓΟΣ».
Πρώτος δε Πρόεδρος αυτού εξελέγη ο Στέφανος Καραθεοδωρής πασάς. Μετά την επίσημον ίδρυσίν του Συλλόγου και αφ’ ού ελήφθη η νόμιμος παρά της Κυβερνήσεως άδεια, εγκατεστάθη ο Σύλλογος επί ενοικίω εις οικίαν τινα, κειμένην εν τη Μεγάλη οδό του Πέραν, και ήρξατο ν’ αυξάνη ο αριθμός των εγγραφομένων μελών. Άνδρες περίβλεπτοι της Ευρώπης ωνομάσθησαν «επίτιμα» μέλη, και άλλοι «αντεπιστέλλοντα». Πολλοί δε υπουργοί και μεγιστάνες Τούρκοι μετά προθυμίας εδέχθησαν να ονομασθώσιν επίτιμα μέλη. Η δε Μεγάλη Εκκλησία εκτιμώσα το εκπολιτιστικόν έργον του Συλλόγου υπεστήριξεν αυτόν διά της χορηγήσεως 100 χρ. λιρών ετησίως.
Δυστυχώς όμως η μεγάλη πυρκαϊά του Σταυροδρομίου, η επισυμβάσα κατά τον Μάιον του 1870 αποτέφρωσε το επί ενοικίω οίκημα και τότε εστεγάσθη εν τη αιθούση της γαλλογώνου «Ιατρικής εταιρείας» επί 6 μήνας ότε η Ελλ. Κοινότης Σταυροδρομίου εφιλοξένησεν αυτόν εν τη αιθούση της ενοριακής αυτής Σχολής.
Τύχη αγαθή αναφαίνεται τότε ο Χρηστάκης εφένδης Ζωγράφος, όστις αναλαμβάνει ιδίαις δαπάναις να κτίση ιδιαίτερον μέγαρον του Συλλόγου, κείμενον εν τη οδώ τη μετονομασθείση κατόπιν «Σύλλογο σοκάκι», στοιχίσαν περί τας 7000 χρυσάς λίρας και φέρων εν τη προμετωπίδι της Μεγάλης αιθούσης των τελετών το ρητόν «Θαρσείν χρη ταχ αύριον έσσετ’ άμεινον» (1). Ούτω εγκατασταθείς ο Σύλλογος το 1872 εις το ιδιόκτητον αυτού μέγαρον ετέθη αμέσως εις την εφαρμογήν των σκοπών αυτού οι οποίοι ήσαν:
α) η σύστασις σχολείων εις τας απόρους κοινότητας Θράκης, Μακεδονίας και Μ. Ασίας, καθώς και η αποστολή διδασκάλων, βιβλίων και γεωγραφικών χαρτών.
β) η σύστασις ιερατικής σχολής προς μόρφωσιν ιερέων και η αποστολή αυτών εις τας επαρχιακάς πόλεις και χωρία.
γ) η σύστασις διδασκαλείου προς μόρφωσιν διδασκάλων και διδασκαλισσών διά τας επαρχιακάς πόλεις και χωρία.
Η σύστασις υποτροφιών και αγωνισμάτων διά την συλλογήν λαογραφικών πραγματειών.
Η καθιέρωσις δημοσίων μαθημάτων, διαλέξεων η συγκρότησις βιβλιοθήκης, αναγνωστηρίου, οργανοθήκης και Μουσείου. Ούτω διά της εφαρμογής των σκοπών αυτού κατέστη ο Σύλλογος οιονεί «υπουργείον της εκπαιδεύσεως των εν Τουρκία ομογενών». Πανταχού τότε εξεγέρθη η φιλοτιμία υπεξεκαύθη ο ζήλος, επερρώθησαν αι διανοητικαί του έθνους δυνάμεις και ήρχισαν πολλοί ομογενείς να προσφέρουν γενναία ποσά προς υποστήριξιν του έργου του Συλλόγου και να καθορίζουν όπως οι εκ των δωρεών τούτων τόκοι διατίθενται προς προκήρυξιν βραβείων αρετής και κοσμιότητος, διαγωνίσματα προς συγγραφήν διδακτικών βιβλίων και λαογραφικών παραδόσεων περί Κ/πόλεως, Θράκης, Μακεδονίας, Ηπείρου και Πόντου.
Τοιούτοι άνδρες οι οποίοι αρρήκτως συνέδεσαν το όνομά το εκπολιτιστικόν έργον του Συλλόγου ήσαν: Ο Νεγρεπόντης, ο Χρηστάκης Ζωγράφος, ο Ευγένιος Ξηροποταμηνός, ο ιατρός Σύμβουλίδης, ο Γ. Ζαρίφης, ο Βαλιάνος, ο Α. Μαυρογορδάτος, ο Στεφάνοβικ, ο Αντωνιάδης, ο Βλαστός, ο Συγγρός, ο Κορωνιός, ο Σκουλίδης, η χήρα Γ. Ζαρίφη, η Ευανθία Θεοφιλίδου, η χήρα Αρχιγένους, ο Καραπάνος, ο ιατρός Ηρ. Βασιάδης, ο Καραθεοδωρής πασάς, ο Μαυρογένης πασάς, ο Ζαμπάκος πασάς, ο Ευγενίδης και πολλοί άλλοι φιλόμουσοι φιλάνθρωποι ομογενείς.
Η λαμπρά αυτή σταδιοδρομία του Ελλ. Φιλ. Συλλόγου της Κ/πόλεως δεν περιωρίσθη μόνον εις την εφαρμογήν του προγράμματος αυτού αλλ’ επιμελήθη συγχρόνως και την ίδρυσιν Συλλόγου και Φιλανθρωπικών σωματείων όχι μόνο εν Κ/πόλει, αλλά και εις διαφόρους πόλεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας αποβλέπων πάντοτε ότι με το μέσον αυτό θα συντείνη εις την περισσοτέραν διάδοσιν των γραμμάτων εις τας απανταχού κοινότητας της Τουρκίας και εις την συλλογήν λαογραφικών παραδόσεων και αρχαίων μνημείων.
Ούτω συνεστήθησαν ο Θρακικός Σύλλογος, ο Ηπειρωτικός Σύλλογος, ο Θεσσαλικός Σύλλογος, ο Ιερατικός Σύλλογος, ο περί της γυναικείας εκπαιδεύσεως Σύλλογος, η Μακεδονική αδελφότης «αγαπάτε αλλήλους», η λέσχη Μνημόσύνη, ήτοι εν όλω 75 σωματεία ανά της Τουρκικής αυτοκρατορίας. Πλην τούτων επιμελήθη και της συστάσεως της Φιλοπτώχου αδελφότητος των Κυριών του Πέραν, την σύστασιν «προστασίας των βρεφών», την σύστασιν Μαιευτηρίου «ο Άγιος Ελευθέριος», την σύστασιν «Ιατρικού Συνδέσμου».
Τα περισσότερα τούτων εφιλοξενούντο εις το μέγαρον αυτού, διό και δικαίως ο Ελλ. Φιλ. Σύλλογος Κ/πόλεως επωνομάζετο «Πατήρ Συλλόγτων και αδελφοτήτων και ιθύντωρ της παρ’ ημίν παιδεύσεως». Τελευταίον επιμελήθη και της συστάσεως Γυμναστικού Συλλόγου «ο Ηρακλής» εν Ταταούλοις, κατά τα εγκαίνια του οποίου παρευρέθη και ο Σπ. Λάμπρου, πρύτανις του Εθνικού Πανεπιστημίου όστις διά θερμής και πλήρους βαθειών εννοιών προσλαλιάς εξήρε τας εκπολιτιστικάς ταύτας προσπαθείας του Ελλ. Φιλ. Συλλόγου Κ/πόλεως.
Την ίδρυσιν του Φιλολογικού Συλλόγου μιμηθέντες και οι τούρκοι ίδρυσαν τη πρωτοβουλία του Μουσταφά Φαζήλ πασά και άλλων λογίων Οθωμανών την ίδρυσιν φιλολογικού Συλλόγου υπό την επωνυμίαν «Τζεμιέτ-ϊ-Ίλμιε-ϊ- Οσμανιέ» ολίγον όμως χρόνον έζησεν.
Πλην των προσπαθειών τούτων του Συλλόγου συνηγόρησεν ούτος και περί της βελτιώσεως και προαγωγής της δημόσιας εκπαιδεύσεως, ούτω διά μακράς εγκυκλίου προς τας Εφορίας των Ελλ. Κοινοτήτων προέτεινεν την σύστασιν ενιαίου προγράμματος της δημοσίας εκπαιδεύσεως και καθιέρωσε την ανασύστασιν της εορτής των Τριών Ιεραρχών ως σχολικής τελετής των γραμμάτων.
Κατ’ αυτόν τον τρόπον υποστηρίζων τα ανά την Τουρκικήν αυτοκρατορίαν Ελληνικά σχολεία και διά της αποστολής διδασκάλων και βιβλίων εδαπάνα προς συντήρησιν αυτών ο Ελλ. Φιλ. Σύλλογος της Κ/πόλεως περί τας 5-6 χιλ. λίρας ετησίως.
Προς λυσιτελεστέραν προαγωγήν των σκοπών του Συλλόγου συνεστήθησαν ιδιαίτεραι «ειδικαί συνεδρίαι» εν είδει τοπικών συνεδρίων, όπου ελάμβανον μέρος και μη μέλη του Συμβουλίου αλλ’ ασχολούμενοι εις ειδικότητας της παρ’ ημίν κινήσεως του φιλολογικού και καλλιτεχνικού κόσμου. Και ούτω συνεστήθησαν τα διάφορα του Συλλόγου ειδικά επιστημονικά τμήματα.
Και το μεν φιλολογικόν τμήμα ησχολείτο περί τας νεωτέρας προόδους της φιλολογικής επιστήμης και συγχρόνως περί της συλλογής των ζώντων μνημείων και εικόνων εν τη γλώσση του λαού, ήτοι ηθών και εθίμων, λαϊκών παραδόσεων και μελετών περί του βίου των αρχαίων και νεωτέρων Ελλήνων. Προς τον σκοπόν τούτον ο εν γεναιοδωρίαις προς τον Σύλλογον ανεξάντλητος Χρηστάκης εφένδης Ζωγράφος διά νέας δωρεάς του εκδίδεται η Ζωγράφιος βιβλιοθήκη καθώς και η σειρά μεγάλων γεωγραφικών χαρτών διά τα σχολεία. Τούτον μιμείται ο Μαυρογορδάτος διά της εκδόσεως της «Μαυρογορδατείου βιβλιοθήκης». Πλην τούτων ο Χρηστάκης εφένδης Ζωγράφος καταθέτει επ’ ονόματι του Ελλ. Συλλόγου της Κ/πόλεως το ποσόν 300000 δρχ. οι τόκοι του οποίου θα χρησιμοποιώνται διά την διοργάνωσιν διαγωνισμάτων προς συλλογήν γλωσσικής και λαογραφικής ύλης, ήτις διά ιδιαιτέρου περιοδικού εξεδίδετο εκ διαλειμμάτων.
Ούτως προς εκδιδόμενα τα μνημεία ταύτα ήσαν πολύτιμοι θησαυροί και εθνική παρακαταθήκη ως και ασφαλεστάτη φίμωσις εκείνων, οίτινες ατοπώτατα ισχυρίζοντο ότι ούτε σταγών γνησίου και ανοθεύτου αίματος ρέει εις τας φλέβας του Ελλ. Χριστιανικού πληθυσμού της σημερινής Ελλάδος, και στεντορείως κηρύττουσι ότι αι ελληνικαί χώραι διετήρησαν αλώβητον τον Ελληνικόν πληθυσμόν, τον Εθνικόν βίον και χαρακτήρα.
Του δε αρχαιολογικού τμήματος έργον πάλιν ήτο η συλλογή, η διευκρίνισις επιγραφών, η μέριμνα της διασώσεως αρχαίων μνημείων, η μελέτη και η τέχνη των αρχαίων Ελλήνων και του Μεσαιωνικού Ελληνισμού. Προς τον σκοπόν τούτον εξεδόθη η Βυζαντινή ιστορία μετά τοπογραφικού χάρτου της Κ/πόλεως προς χρήσιν των σχολείων. Εκτός δε τούτου εξεδίδετο και ιδιαίτερον τεύχος αρχαιολογικής συλλογής περιζήτητον καταστάν και υπό των ξένων επιστημόνων διά τας εν αυτώ πολυτίμους εργασίας και και κατηρτίσθη ούτω ού μόνον αρχαιολογική συλλογή αλλά και κώδιξ πανομοιοτύπου αντιγραφής των εκάστοτε ανακαλυπτομένων επιγραφών.
Επίσης και το Βιολογικόν τμήμα ησχολείτο ού μόνον εις ζητήματα της υγιεινής αλλά και περί την επιστημονικήν κίνησιν και την νοσολογίαν. Πολλαί δε σοβαραί και επιστημονικαί διατριβαί αναγινόσκωντο εις το βιβλίον τούτο, και αι οποία εδημοσιεύοντο εις ιδιαίτερον τεύχος του Ε.Φ. Συλλόγου. Επίσης προεκηρύχθη και διαγώνισμα προς συγγραφήν έργου υγιεινής διά τα σχολεία.
Αλλά και οι αποτελούντες το Νομικόν τμήμα ησχολούντο λίαν επαινετώς εις διάφορα ζητήματα της ειδικοτήτος των,
Ούτω ο εν Κ/πόλει Ελλ. Φιλ. Σύλλογος εκ μικρών αφορμηθείς και επί τα πρόσω χορήσας εξεπλήρη αθορύβως τον θεάρεστον αυτόν σκοπόν, ήτοι την των γραμμάτων και των Επιστημών καλλιέργειαν ως και την ανά την Ανατολήν διάδοσιν της Ελλην. γλώσσης και των γραμμάτων ως και παντός άλλου μέσου συντείνοντος εις τον σκοπόν του Συλλόγου.
Διό και δικαίως εθεωρείτο παρά τοις ημετέροις και ξένοις ισχυρόν πνευματικόν κέντρον και λυσιτελές προϊόν της αμοιβαίας συνεργασίας των ηθικών του Έθνους ημών αξιών. Αλλά και περί των εθνικών ημών δικαιωμάτων υπεραμύνθη σθεναρώς διά της αποστολής κατά το 1877 υπομνήματος προς τας Μ. Δυνάμεις γαλλιστί μετά των αναγκαίων απογραφικών πινάκων προς υπεράσπισιν των απαραγράπτων δικαίων των εν Θράκη και Μακεδονία Ελληνισμού. Εξέλεξεν προσέτι επίτιμα μέλη διακεκριμένους φιλέλληνας και ελληνιστάς και πάντα εξέχοντα εν τοις γράμμασι και τη πολιτική και ετιμήθη πολλαχώς. Ηυτύχησαν εν ταις αιθούσαις αυτού ού μόνον των ημετέρων εξόχων λογίων και επιστημόνων οι σοβαροί και λιγύφθογγοι λόγοι, αλλά και πολλών εξοχοτήτων υπουργών, πρεσβευτών, ακαδημαϊκών και άλλων αι εμβρυθέσταται μελέται και ομιλίαι.
Δυστυχώς όμως ύστερα από τον μακραίωνα εκπολιτιστικόν αυτού βίον και την λαμπράν αυτού σταδιοδρομίαν επέπρωτο μετά την Κεμαλικήν επικράτησιν ν’ ανακοπή η δράσις αυτού και να σβύση καθ’ ολοκληρίαν. Το περίλαμπρον αυτό μέγαρον κατεσχέθη υπό των Τουρκικών αρχών, η πλούσια βιβλιοθήκη, το Μουσείον, τα αρχαία μνημεία και η οργανοθήκη μετεφέρθησαν εις την Άγκυραν και εστόλισαν την βιβλιοθήκην αυτής. Το δε όνομα του Ελλ. Φιλ. Συλλόγου μετωνομάσθη «Τουρκ-ουτζαγή» ήτοι Τουρκική εστία και υπό την ονομασίαν ταύτην και υπό διοίκησιν Τουρκικήν συνεχίζεται κατά το μάλλον και ήττον το έργον του Συλλόγου.
Άξιον δε ιδιαιτέρας μνείας είναι ότι εσεβάσθησαν το εν τη αιθούση των τελετών αρχαίον ρητόν «Θαρσείν χρή ταχ’ αύριον έσσετ’ άμεινον», ανενγωρίσαντες την βαθείαν έννοιαν του γνωμικού τούτου εφαρμόζοντες πιστώς εις την Αναγέννησιν του έθνους των.
Ούτω ο τοσαύτας εκδουλεύσεις παρασχών Ελλ. Φιλ. Σύλλογος της Κων/πόλεως μετά το τελευταίον αυτού κτύπημα ελησμονήθη παντελώς και ουδόλως εφιλοτιμήθησαν τόσο το Δ. Συμβούλιον όσο και τα απειράριθμα αυτού μέλη να φρωντίσωσιν την αναβίωσιν αυτού εν Αθήναις. Άλλ’ όπως το λατινικόν ρητόν λέγει: «Habent sua fata institutiones nec mergitur» ήτοι «έχουσι και τα ιδρύματα τας τύχας των αλλά δεν καταβυθίζονται» ούτω ευρέθησαν μέλη τινά του Συλλόγου τούτου, τα οποία συνελθόντα κατά βροχεράν τινα ημέραν του Μαρτίου του 1927 όπως και τότε κατά το 1861 εις την ταπεινήν οικίαν του ιατρού Α. Σιταρά και συσκεφθέντα περί της αναβιώσεως του Ελλ. Φιλ. Συλλόγου Κ/πόλεως, προέβησαν εις την ίδρυσιν του Συλλόγου Κων/πολιτών με έδραν εν Καλλιθέα. Τα συνελθόντα μέλη κατά συγκυρίαν ήσαν και πάλι «επτά» τα οποία πολλαπλασιασθέντα αργότερον συνήλθον εις Γενικήν Συνέλευσιν υπό την προεδρίαν του ιατρού Α. Σιταρά εις το Δ’ Δημοτικόν Σχολείον Καλλιθέας.
Μετά την επίσημον ίδρυσιν του Συλλόγου Κ/πολιτών το καταρτισμόν του Προεδρείου και την λήψιν της νομίμου παρά της Κυβερνήσεως αδείας, εγένοντο τα εγκαίνια αυτού επευλογούντως του Παναγιωτάτου πρώην Οικουμενικού Πατριάρχου Κ/πόλεως Κων/τίνου Αραμπόγλου, εγκατασταθείς δε προσωρινώς εις το γραφείον, επεδόθη ευθύς αμέσως εις την εφαρμογήν του προγράμματος αυτού, έχων δε ως έμβλημα τον «δικέφαλον αετόν». Το πρώτον τούτο Δ. Συμβούλιον ως πρωταρχικόν σκοπόν έθεσε την απόκτησιν ιδιοκτήτου μεγάρου.
Ούτω τον Φεβρουάριον του 1931 επί της προεδρείας του κ. Ν. Λεωνιάδου και επευλογούντος του Μητροπολίτου Αμασείας Γερμανού Καραβαγγέλη ετέθη ο θεμέλιος λίθος και ήρξατο η ανέγερσις καλλιπρεπούς μεγάρου, εστία αντάξια του προορισμού αυτού. Καθόσον ευθύς εξ αρχής κατώρθωσε να περιθάλπη και να επικουρή χιλιάδας απόρων, υφ’ όλας τας μορφάς της ευποιίας. Η αλματική όμως πρόοδος του πολλαπλού κοινωφελούς έργου του Συλλόγου κατέστησεν ανεπαρκές το υπάρχον κτίριον και απαραίτητον την επέκτασιν αυτού, διό και κατά το έτος 1937 και επί προεδρείας του Αρ. Καλωταίου συνεπληρώθη η επέκτασις του κτιρίου εις το διπλάσιον του αρχικού μεγέθους.
Ούτω διά της επελθούσης μεταβολής του μεγάρου εξυπηρετεί ήδη ο Σύλλογος όσον ένεστι τελειότερον τας ανάγκας, φιλοτιμούμενος πάντοτε ν’ ακολουθήση το εκπολιτιστικόν και φιλανθρωπικόν έργον του εν Κ/πόλει Ελλ. Φιλ. Συλλόγου.
Και ήδη εις υμάς ω νέοι συμπολίται εναπόκειται να εφαρμόσητε το «macte amino» και ν’ ακολουθήτε πιστώς την επί της κεφαλίδος της αιθούσης εκείνης επιγεγραμμένην ρήτραν «Θαρσείν χρή ταχ’ αύριον έσσετ’ άμεινον»}.
Το φύλλο της εφημερίδος «τα Χρονικά της Καλλιθέας», που κυκλοφόρησε την Παρασκευή 28 Οκτωβρίου 1949.
Να σημειώσουμε εδώ, ότι το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών απαρτίζονταν από τους Κωνσταντίνο Ζαννή (Πρόεδρος), Νικία Λεωνιάδη (Αντιπρόεδρος), Απόστολο Σιταρά (Γενικός Γραμματέας), Γεράσιμο Χουρμουζιάδη (Ταμίας), Αριστοκλή Αιγιτίδη (Σύμβουλος), Νικόλαο Αιγιτίδη (Σύμβουλος) και Κωνσταντίνο Στεφανίδη (Σύμβουλος).
Λίγα λόγια για τον Απόστολο Σιταρά
Ο αείμνηστος Απόστολος Σιταράς γεννήθηκε στην Μάδυτο της Θρακικής Χερσονήσου το 1897, όπου τελείωσε την στοιχειώδη εκπαίδευση. Ακολούθως, πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου φοίτησε στην Μεγάλη του Γένους Σχολή, ενώ αμέσως μετά διορίστηκε διδάσκαλος σε διάφορες επαρχίες της Πόλης.
Επειδή διακαής πόθος ήταν να σπουδάσει Ιατρός, ήρθε στην Αθήνα και γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο. Μετά την απόκτηση του διπλώματος, εργάστηκε στα Εθνικά Νοσοκομεία Βαλουκλή, αρχικά ως εσωτερικός Ιατρός και στη συνέχεια ως Διευθυντής.
Χρημάτισε Πρόεδρος της Κοινότητος του Προαστίου Αγίου Στεφάνου Κωνσταντινουπόλεως, όπου είχε εγκατασταθεί και είχε δημιουργήσει την οικογένειά του, αλλά σύντομα μετοίκησε οικογενειακώς στην Ελλάδα και δη στην πόλη μας την Καλλιθέα.
Στο σπίτι του στην Καλλιθέα, πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνάντηση του ιδίου με ακόμη έξι άτομα, με σκοπό την ίδρυση του μετέπειτα ιστορικού Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών, του οποίου υπήρξε ο πρώτος Γενικός Γραμματέας του το 1928, Αντιπρόεδρός του το 1931, αλλά και Πρόεδρός του, από τις 31 Δεκεμβρίου 1948 έως και τον αδόκητο θάνατό του που επήλθε στις 13 Οκτωβρίου 1949.
Με την ιδιότητά του ως Ιατρός, ανέλαβε Διευθυντής στο Πολυιατρείο του Συλλόγου, όπου παρείχε επί σειρά ετών σπουδαία και ανιδιοτελή βοήθεια σε ασθενείς. Για τον λόγο αυτό, αναγορεύτηκε από τον Σύλλογο ως Μέγας Ευεργέτης του και στο όνομά του κηρύχθηκε «Βραβείο Σιταρά Αρετής και Επιμέλειας», για άριστους μαθητές Δημοτικών Σχολείων της πόλης μας.
Αρθρογραφούσε ανά τακτά διαστήματα στην εφημερίδα «τα Χρονικά της Καλλιθέας», ενώ, τέλος, ήταν συγγραφέας του βιβλίου «Η Μάδυτος, πόλις της Θρακικής Χερσονήσου επί του Ελλησπόντου».
Ο Ιατρός και πρώην Πρόεδρος του ιστορικού Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών, Απόστολος Σιταράς.
Ευχόμαστε στον ιστορικό Σύλλογο Κωνσταντινουπολιτών, του οποίου έχουμε την τιμή να είμαστε αρωγά μέλη και χορηγοί επικοινωνίας, να συνεχίσει εσαεί τον αγώνα τον καλό, τον οποίο επιτελεί από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του.
(1): Το γνωμικό «Θαρσείν χρή ταχ’ αύριον έσσετ’ άμεινον», το είχε πει ο αρχαίος Έλληνας ποιητής Θεόκριτος τον 3ο π.Χ. αιώνα, το οποίο σημαίνει «Πρέπει να έχετε θάρρος ίσως αύριο να είναι καλύτερα». Οι δύο πρώτες μάλιστα λέξεις του γνωμικού, «Θαρσείν χρη», βρίσκονται στην κορυφή του εμβλήματος των Μονάδων Πεζοναυτών μας.
