ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΤΑΞΗΣ «Η ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΜΠΡΟΣΤΑ»
«Οι μνήμες της Αντίστασης στη σύγχρονη πόλη»
ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΗΣ 73ης ΕΠΕΤΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ Ε.Π.Ο.Ν.
ΜΙΑ άκρως ενδιαφέρουσα εκδήλωση, είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν οι λιγοστοί – είναι αλήθεια και κρίμα μαζί – συνδημότες μας, οι οποίοι παραβρέθηκαν σήμερα το πρωί της Κυριακής 28 Φεβρουαρίου 2016, στο Δημοτικό Θέατρο της πόλης μας.
Εκεί, η Δημοτική Παράταξη «Η Καλλιθέα Μπροστά», επ’ ευκαιρία της 73ης επετείου από την ίδρυση της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων (Ε.Π.Ο.Ν.), που ιδρύθηκε στις 23εις Φεβρουαρίου 1943, διοργάνωσε εκδήλωση με τίτλο «Οι μνήμες της Αντίστασης στη σύγχρονη πόλη».
Στην εκδήλωση – συζήτηση, πρώτη ομιλήτρια ήταν η Αρχιτέκτων – Πολεοδόμος και πρώην Δημοτική Σύμβουλος Καλλιθέας, Κα Μαρίζα Μούστου, η οποία αναφέρθηκε διεξοδικά μάλιστα, για το σπιτάκι – «κάστρο» της οδού Μπιζανίου 5 της πόλης μας, εκεί όπου στις 24 Ιουλίου 1944, 10 ΕΠΟΝίτες οχυρώθηκαν σ’ αυτό και έπειτα από πολύωρη μάχη με τους Γερμανούς και τους δοσίλογους Έλληνες συνεργάτες τους, σκοτώθηκαν και πέρασαν στην αθανασία ως 10 ακόμη ήρωες που έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι για τα ιδανικά της φυλής μας.
Η Κα Μούστου, ως άριστη γνώστης του θέματος και βοηθούμενη από φωτογραφίες σε σλάιντ που προβάλλονταν παράλληλα, έκανε εκτενέστατη αναφορά για τον τρόπο με τον οποίο κτίστηκε το συγκεκριμένο οίκημα – μουσείο πλέον, στο ποιες παρεμβάσεις έχουν γίνει κατά το παρελθόν σ’ αυτό, αλλά ακόμη και για τις παρεμβάσεις που αναμένεται να πραγματοποιηθούν έτσι ώστε, πολύ σύντομα, να λειτουργήσει, τόσο το ίδιο, όσο και ο περιβάλλων χώρος του, ως Μουσείο Μνήμης της Εθνικής Αντίστασης.
Δεύτερος ομιλητής, ήταν 9χρονος περίπου τότε σε ηλικία Χρήστος (Χριστόδουλος) Μέγας και σήμερα συνταξιούχος, ο οποίος, μαζί με τις αδελφές του, την 6χρονη τότε Μαρία και την 12χρονη Ευθαλία, αλλά και με την 39χρονη μητέρα τους Ιωάννα, έζησαν, ιδίοις όμμασι, τα όσα συνταρακτικά συνέβησαν τα ξημερώματα της 24ης Ιουλίου 1944, στο σπίτι τους, εκεί όπου κατέφυγαν για να κρυφθούν οι 10 ΕΠΟΝίτες.
Ο κ. Μέγας, στη συγκλονιστική τοποθέτησή του, εξιστόρησε τα όσα συνέβησαν τότε, ενώ αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων και σε δύο γεγονότα, τα οποία έχουν παραποιηθεί και έχουν παρουσιαστεί διαφορετικά από τον τρόπο με τον οποίο αυτά τελικά αυτά έγιναν.
Το πρώτο γεγονός είναι ότι, ο ένας από τους ΕΠΟΝίτες, ο οποίος σήκωσε ως σημαία μια λευκή πετσέτα της μητέρας του ιδίου και τους έβγαλε έξω από το σπιτάκι για να μην σκοτωθούν και εκείνοι, δεν πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε από τους Γερμανούς, όπως πολλάκις έχει αναφερθεί, αλλά αιχμαλωτίστηκε από αυτούς. Μάλιστα, τον συγκεκριμένο ΕΠΟΝίτη που αιχμαλωτίστηκε, τον είδε και πάλι μετά από χρόνια και φυσικά μετά την Κατοχή.
Το δεύτερο γεγονός ήταν, ότι στον μικρό κήπο του σπιτιού τους υπήρχε ένα φυτό το οποίο είχε φυτέψει ο ίδιος πιο μικρός και στο οποίο, αργότερα, κάποιοι βετεράνοι αντιστασιακοί, τοποθέτησαν μια επιγραφή, με την οποία ενημέρωσαν αναληθώς ότι το συγκεκριμένο φυτό το φύτεψαν οι ίδιοι σε ανάμνηση των 10 ΕΠΟΝιτών που σκοτώθηκαν εκεί.
Έδειξε στους παρευρισκόμενους, μια φωτογραφία του σπιτιού τους έναν ακριβώς χρόνο μετά, στην οποία διακρίνεται και ο ίδιος ανεβασμένος πάνω στην ταράτσα του κατεστραμμένου σπιτιού της οικογενείας του, αναφέρθηκε στην «οδύσσεια» που πέρασαν, ο ίδιος, οι αδελφές του και η μητέρα τους, αργότερα, καθώς ακόμη και το σπίτι στο οποίο εγκαταστάθηκαν αμέσως μετά, έγινε και αυτό στόχος αργότερα, παρόμοιων σχεδόν γεγονότων, ενώ, τέλος, τόνισε, με εμφανή πικρία μάλιστα, το γεγονός ότι για την ανακατασκευή του σπιτιού τους στην οδό Μπιζανίου, δεν βοηθήθηκαν ποτέ από το Κράτος.
Ολόκληρη τη συγκλονιστική ομιλία του κ. Μέγα, μπορεί να την παρακολουθήσει ο κάθε ενδιαφερόμενος στα δύο βίντεο που ακολουθούν.
Αμέσως επόμενος ομιλητής, ήταν ο γνωστότατος Δημοσιογράφος και παλαιότερα υποψήφιος για την Υπερνομαρχία Αθηνών κ. Γιάννης Τζανετάκος, ο οποίος αναπτύσσοντας το θέμα: «Αστικές αντιστασιακές οργανώσεις στην Αθήνα», έκανε, μεταξύ άλλων, εκτενέστατη αναφορά στη δράση της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιζομένων Νέων (Π.Ε.Α.Ν.) και στον αρχηγό της και ήρωα, Κώστα Περρίκο.
Τελευταίος ομιλητής ήταν ο Αρχηγός της Παράταξης «Η Καλλιθέα Μπροστά» και Δημοτικός Σύμβουλος Καλλιθέας, κ. Θοδωρής Ψαλιδόπουλος, η ομιλία του οποίου παρατίθεται, αυτούσια, παρακάτω:
«Κύριε Αντιπεριφερειάρχη, Κύριε Δήμαρχε, Κυρίες και κύριοι προσκεκλημένοι και συνάδελφοι, Όταν πλησιάζει μια ιστορική επέτειος δημιουργείται συχνά το ερώτημα, με ποιό τρόπο θα γίνει η αναφορά στα γεγονότα του παρελθόντος. Στον τόπο μας, για λόγους οι οποίοι συνδέονται με την ιστορική του διαδρομή, έχουν δημιουργηθεί δύο σχολές. Η μία προτιμά να αναφέρεται στα ιστορικά γεγονότα του παρελθόντος χωρίς να τα συνδέει με τη σύγχρονη εποχή. Η δεύτερη, την οποία θεωρώ επιστημονικά και πολιτικά ορθότερη, επιλέγει να αναφέρεται στο παρελθόν σε συνάρτηση με τη σύγχρονη πραγματικότητα και τους σύγχρονους στόχους, τους οποίους το έθνος καλείται να υπηρετήσει. Η ιστορία δεν τεμαχίζεται. Μετά από τις πρόωρες εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, απέστειλα προς τον κ. Δήμαρχο μια επιστολή, με την οποία επεσήμαινα ότι η σταθεροποίηση της επιρροής της «Χρυσής Αυγής», σε συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις, καθίσταται πανθομολογουμένως στοιχείο της λειτουργίας του πολιτικού συστήματος, το οποίο δεν μπορεί να αφήνει αδιάφορη την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η Αυτοδιοίκηση και ο φασισμός είναι έννοιες συγκρουόμενες και καμία αντίληψη υπερκομματικής λειτουργίας των δημοσίων θεσμών δεν μπορεί να αποκρύψει την πολιτική, αλλά και την κοινωνική αντιπαράθεσή τους. «Ο Δήμος, έγραφα, δεν μπορεί να είναι αδιάφορος έναντι των πολιτικών ρευμάτων και των κοινωνικών τάσεων που αμφισβητούν τη φύση και την αποστολή του. Στο εύρος των αρμοδιοτήτων, δια των οποίων εκφράζεται ο πολιτικός του ρόλος, οφείλει να ενεργεί υπέρ της αντιφασιστικής συσπείρωσης της κοινωνίας. Η θέση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία για την Καλλιθέα και την αντιφασιστική της ιστορία». Ασφαλώς συμφωνούμε ότι στη σημερινή Ευρώπη, η κύρια αιτία για την τάση προς αναβίωση του φασισμού ευρίσκεται στην καθαρή αποτυχία της ακολουθούμενης πολιτικής να διασφαλίσει την υπέρβαση της διεθνούς οικονομικής κρίσης με τους αναγκαίους όρους κοινωνικής συνοχής και δικαιοσύνης. Αυτή η πολιτική κλείνει τα σύνορα, κάνοντας ορισμένες Κυβερνήσεις να φοβούνται πόσες ψήφους μπορεί να χάσουν, πόσο μπορεί να διευρυνθεί η επιρροή του φασισμού από την παρουσία στις χώρες τους των μουσουλμάνων προσφύγων από τη Συρία, το Ιράκ και άλλα κράτη σε πολιτική κρίση. Αλλά, είναι αυτή η ίδια πολιτική που λίγο καιρό νωρίτερα προκαλούσε τις κρίσεις στο Ιράκ, στη Συρία και τη Βόρειο Αφρική. Απέναντι στη σύγχρονη αναβίωση του φασισμού υπάρχει το ίδιο ιστορικό ερώτημα, το οποίο η Ευρώπη και ο κόσμος αντιμετώπισαν και όταν αυτό το φαινόμενο εμφανίστηκε κατά τη δεκαετία του ’30. Θα δημιουργήσουμε μέτωπο αντίστασης ή θα αποπειραθούμε απλώς να κατευνάσομε το φασισμό; Η ιστορία έδειξε πως η πολιτική του κατευνασμού απέτυχε. Η ιστορία έδειξε ότι νίκησε η αντιφασιστική ενότητα. Η επιτυχής συνεπώς αντιμετώπιση του φασισμού στη σύγχρονη εποχή δεν μπορεί να είναι άλλη από την ενιαία, δημοκρατική πολιτική για την ειρήνευση στις εστίες του πολέμου, από την ενιαία και δημοκρατική πολιτική για την επίλυση της προσφυγικής κρίσης, από την ενιαία και δημοκρατική πολιτική για την ενωμένη Ευρώπη. Ασφαλώς, ένας Δήμος δεν μπορεί να σώσει τον κόσμο. Δεν μπορεί να στέκεται όμως και τυπικά, μακριά κατ’ ουσίαν απ’ αυτόν και τα πολιτικά του προβλήματα, θεωρώντας απλοϊκά ότι η δράση του στοχεύει στην εξασφάλιση ψηφοφόρων, σε μερικά καλά λόγια πριν από τις δημοτικές εκλογές. Η επέτειος της ΕΠΟΝ θα έπρεπε να τιμάται από το Δήμο και στο παρελθόν και τώρα. Δεν μπορώ να μη θυμηθώ ότι πριν από χρόνια ο Αλέκος Χαλκιόπουλος και ο Λεωνίδας Τσιριβάκος με ρώτησαν γιατί μια διοίκηση του Δήμου που επηρεαζόταν από τις αντιλήψεις της Αριστεράς για την Αντίσταση και τον εμφύλιο έδινε τόσο μεγάλη σημασία στην ανακαίνιση της έδρας της ΠΕΑΝ. Η απάντηση ήταν ότι έπρεπε, ότι πρέπει να κάνουμε το δικό μας βήμα για την άρση των επιπτώσεων του εμφυλίου πολέμου. Πως πρέπει να μιλήσουμε για όλους τους ανθρώπους, οι οποίοι προσέφεραν τη νεότητα και την ενεργητικότητά τους ίσως στο σπουδαιότερο μετά από τον αγώνα της Ανεξαρτησίας επίτευγμα της ιστορίας μας. Δεν θα αλλάξουμε γνώμη για τους υπεύθυνους του εμφυλίου πολέμου. Αλλά, πρέπει να αποφασίσομε εάν ο εμφύλιος πόλεμος θα αποτελεί κριτήριο των αναγκαίων, σύγχρονων επιλογών μας ή θα υπερβούμε τη διαίρεση αυτή για να προσδιορίσομε τους στόχους της αναπτυξιακής προοπτικής του τόπου μας. Είμαστε με το μέρος της ενότητας. Στην Ελλάδα, η μακρόχρονη επίδραση της εμφύλιας σύγκρουσης στη δημόσια ζωή έφερε την Τοπική Αυτοδιοίκηση σε πρωταγωνιστικό ρόλο ως προς τον εκδημοκρατισμό της δημόσιας ζωής, με επίκεντρο μεταξύ άλλων και την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης. Πριν από τη δικτατορία αυτοσχέδια μνημεία περιόδευαν κατά τις ημέρες των επετείων στην οδό Μπιζανίου και άλλα σημεία της Καλλιθέας, υπό αστυνομική παρακολούθηση. Μετά από τη δικτατορία αλλεπάλληλα ψηφίσματα του Δημοτικού Συμβουλίου, παρά την κυβερνητική απαγόρευση της έκδοσής του, επανέφεραν το θέμα της αναγνώρισης της Αντίστασης, ενώ ο Δήμος άρχιζε χωρίς πόρους και αρμοδιότητες να συνεργάζεται με τις αντιστασιακές οργανώσεις για την ανάδειξη των τόπων ιστορικής μνήμης. Όλες οι διοικήσεις του Δήμου εργάστηκαν με συνέπεια και πολιτική συνέχεια για την υλοποίηση αυτού του σκοπού. Υπάρχουν επιτυχίες. Κορυφαία, κατά τη γνώμη μου, είναι η εγκατάσταση στην Καλλιθέα το 2005, με την ευκαιρία της 60ής επετείου της Αντιφασιστικής Νίκης, του Μνημείου των Σοβιετικών μαχητών, πεσόντων για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της Ελλάδος (1941 – 1944), πράξη μεγάλης διεθνούς εμβέλειας και πολιτικής σημασίας. Δεν αμφιβάλλω ότι η διοίκηση του Δήμου θα θελήσει να τηρήσει αυτή τη μεγάλη πολιτική και δημοκρατική επιτυχία, εξακολουθώντας την οργάνωση των σχετικών εκδηλώσεων της 9ης Μαΐου, Ημέρας της Αντιφασιστικής Νίκης. Αλλά, υπάρχουν και καθυστερήσεις. Κορυφαία είναι η υπόθεση του Τυπογραφείου του ΕΑΜ στην οδό Σκρα 31. Αυτή την εκκρεμότητα πρέπει να την τερματίσουμε. Μόνη νομική διέξοδος για το σκοπό αυτό είναι η τροποποίηση του σχετικού σχεδιασμού για τη δημιουργία ενός τόπου ιστορικής μνήμης, κατά τη νομική αντίληψη του όρου. Είμαι βέβαιος για τη στήριξη μιας τέτοιας πρωτοβουλίας από το Δημοτικό Συμβούλιο, αλλά και από την Κυβέρνηση, εφ’ όσον δε απαιτηθεί και για την οικονομική συνδρομή της Περιφέρειας Αττικής. Η Διεύθυνση Πολιτισμού, Παιδείας και Νέας Γενιάς του Δήμου είναι επίσης αναγκαίο να επανεξετάσει την πρωτοβουλία, η οποία είχε αναληφθεί το 2013, από την προηγουμένη διοίκηση του Δήμου, για την ανάδειξη της αντιφασιστικής ιστορίας της Καλλιθέας στην πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, με την προκήρυξη σχετικού καλλιτεχνικού διαγωνισμού μεταξύ των μαθητών. Έχομε, εξάλλου, τη γνώμη ότι σε συνεργασία με τις οργανώσεις των Αντιστασιακών και τις εκπαιδευτικές αρχές θα ήταν χρήσιμη η καθιέρωση στην Καλλιθέα μιας Ημέρας, αφιερωμένης στην Εθνική Αντίσταση. Η διοίκηση του Δήμου χρειάζεται επίσης να μεριμνήσει για τη διοικητική ολοκλήρωση των προβλεπομένων διαδικασιών προκειμένου να υλοποιηθεί η με αριθμό 486/11.11.2013 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και να δοθεί και νομοτύπως το όνομα του Νίκου Μπελογιάννη, εκτελεσθέντος το 1952 μέλους της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, στο σχολικό συγκρότημα του Αγίου Νικολάου. Λαμβάνοντας υπ’ όψη την ιδιαίτερη ιστορική σημασία του χώρου, στο εν λόγω σχολικό συγκρότημα είναι ορθό να υλοποιηθεί η πρόθεση της προηγουμένης διοίκησης να τοποθετηθεί εκεί αναμνηστική πλάκα, η οποία θα εκθέτει τους σταθμούς της ιστορικής διαδρομής του, από το Σκοπευτήριο των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896, στις Φυλακές και τη λειτουργία του σχολείου. Ο Δήμος είναι επίσης αναγκαίο να εντάξει στο πρόγραμμα των δημοσίων εκδηλώσεών του τον εορτασμό της επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, με επίκεντρο το Μνημείο της Ελευθερίας και της Ειρήνης, στην πλατεία Τζιτζιφιών, έργο του κ. Πραξιτέλη Τζανουλίνου, το οποίο τοποθετήθηκε το 1986 Κυρίες και κύριοι, Τον Οκτώβριο του 2013, κατά την καθιερωμένη πανηγυρική εκδήλωση του Δήμου Καλλιθέας με την ευκαιρία του «ΟΧΙ», κεντρικός ομιλητής ήταν ο κ. Ιάσων Χανδρινός, ένας από τους ιστορικούς της νεώτερης γενιάς, ο οποίος λίγο νωρίτερα είχε εντυπωσιάσει το αναγνωστικό κοινό και τους ειδικούς με την ευαισθησία και τις γνώσεις του για την Εθνική Αντίσταση. Κρατώ τον επίλογο της ομιλίας του Ιάσωνα: «Με βάση τους υπολογισμούς των πεσόντων αντιστασιακών ανά συνοικία, που εξέδωσε τον Νοέμβριο του 1944, η Εθνική Αλληλεγγύη (ο «Ερυθρός Σταυρός» του ΕΑΜ), η Καλλιθέα (εννοείται το κέντρο της πόλης) είχε στην Κατοχή 41 θύματα, του Χαροκόπου 52, οι Τζιτζιφιές και η Αγία Ελεούσα 28. Σύνολο 121 νεκροί στον αντικατοχικό αγώνα, ίσως οι περισσότεροι από οποιαδήποτε άλλη συνοικία της Αθήνας, ακόμα κι από την ανταρτομάνα Καισαριανή. Δεν ήταν τυχαίο πως στις 3 Δεκεμβρίου 1944, στο μεγάλο συλλαλητήριο που τελικά άλλαξε την ιστορία της χώρας, εμπροσθοφυλακή είχε τοποθετηθεί «τιμητικά» η 5η Αχτίδα της ΚΟΑ –Καλλιθέα-Τζιτζιφιές και Νέα Σφαγεία (Ταύρος). Οι Καλλιθεάτες που δέχτηκαν τα πυρά της Αστυνομίας εκείνο το μεσημέρι, και οι νεκροί του ΙΙ/1 Τάγματος στις μάχες του Δεκέμβρη –με αποκορύφωμα το μακελειό στου Μακρυγιάννη– ανήκουν κι αυτοί στον ίδιο κατάλογο των πεσόντων αυτής της χώρας για τα αιώνια ιδανικά της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας και της λαϊκής κυριαρχίας». Για όλους αυτούς τους ανθρώπους πρέπει να μιλάμε όλοι μαζί.
Σας ευχαριστώ».
Συντονιστής της εκδήλωσης – συζήτησης, ήταν ο Δημοσιογράφος κ. Κώστας Τσαούσης.
Στην εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αυτή εκδήλωση, παραβρέθηκαν, ο Αντιπεριφερειάρχης Νοτίου Τομέα της Περιφέρειας Αθηνών κ. Χρήστος Καπάταης, ο Δήμαρχος Καλλιθέας κ. Δημήτρης Κάρναβος, ο πρώην Αντιδήμαρχος και νυν Δημοτικός Σύμβουλος κ. Παναγιώτης Γαλανόπουλος, η πρώην Δημοτική Σύμβουλος Καλλιθέας Κα Αθηνά Εξάρχου, καθώς και ένας πολύ μικρός, δυστυχώς, αριθμός συνδημοτών μας.
